2022’nin son Kabine toplantısı EYT’li milyonlarca vatandaş tarafından yakında takip edilecek. Masanın bir numaralı hususu Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesindeki yaş hududu olacak. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, gerçekleştirilecek olan Kabine toplantısında rastgele bir sunum yapmayacağını söyledi. Alım, EYT’de merakla beklenen yaş konusuna da değindi.
EYT YAŞ SONU GELECEK Mİ?
Dün akşam bir TV kanalında açıklamalarda bulunan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Geldiğimiz son evreyi Kabine toplantısında Cumhurbaşkanımızla paylaşacağım, kendisi kıymetlendirecek. Karar çıkar mı, muhakkak söyleyemem lakin değerlendirileceğini söyleyebilirim” demişti.
Bilgin, EYT düzenlemesine ait soru üzerine, gerçekleştirilecek olan Kabine toplantısında rastgele bir sunum yapmayacağını lakin toplantıda bu husustaki teklifleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ileteceği bilgisini verdi.
“EYT’de yaş aralığı olabilir mi?” sorusunu Alım, “İhtimal dahilindedir, değerlendirilecektir. Dikkat ederseniz olacak demiyorum, netleşmedi.” diye yanıtladı.
Bilgin, gerekli değerlendirmeler yapıldıktan sonra son kararın verileceğini kaydederek, “İmkanlar nispetinde en kapsayıcısını yapacağımızı söyleyebilirim.” tabirini kullandı.
EYT MECLİSE NE VAKİT GELECEK?
Bakan Alım, “Takvim aşikâr mi?” sorusunu, “Ocağa varmadan biz masamızdan kaldırırız. Yani önümüzdeki hafta Meclis’e gitmiş olur.” biçiminde cevapladı.
Bilgin, şu tabirleri kullandı:
* “Önümüzdeki çalışma, teknik çalışmaları tamamlanmamış bir çalışma. En çok sorulan soru, ‘Prim gün sayım şu kadar eksik, bunu borçlanabilir miyim? 8 Eylül 1999’dan evvel işe girmemişsen ne kadar borçlanırsan borçlan olmaz. Mevcut maddemizde olan haklar devam edecek. Bir diğer bahis, yurt dışında çalışanların durumu. Yurt dışında kurumlarımıza harika müracaat edenler var, kuyruklar oluşmuş. Orada da emsal baş karışıklıkları var. Onlar da ‘Hemen gidip prim gün sayılarımızı tamamlayalım, emekli olalım’ diye kuyruklar oluşturuyor. Onlarda da tıpkı şeyler geçerli. EYT, 8 Eylül 1999 öncesi işe başlamayı mecburî kılıyor. Dünyanın neresinde olursanız olun.”
“EYT’LİLERİN YAŞ ORTALAMASI 49,9”
Bilgin, “Yaş hududu yok’ deme ihtimaliniz hâlâ var değil mi? sorusu üzerine “Bu siyasi bir karardır, hükümetimiz bu kararı verecektir, Cumhurbaşkanımızla birlikte bu meseleyi…” yanıtını verdi.
EYT çalışmasındaki son duruma ait Alım, “Tabloyu tam olarak tespit etmeye çalışıyoruz. Hizmetler birleştirildiği vakit hangi yaşta kaç kişi bulunuyor, yaş aralığı nereden nereye geliyor… Şu anda elimizdeki bilgilerden şunu biliyoruz, emeklilikte yaşa takılanların yaş ortalaması 49,9. Bu hafta çalışmayı bitirmeye çalışıyoruz. Büyük bir kitleyi heyecanlandırdığımı biliyorum. Birçok müracaat var. Müracaat edenlerin evraklarını birleştireceğiz. Kestirim ediyorum, bu ay sonuna kadar Meclis’e götürürüz. Bitirebilirsek bu ay içinde, bitiremezsek ocakta. Sayın Cumhurbaşkanımıza 26 Aralık’ta son durumu arz edeceğim” bilgilerini paylaştı.
Düzenlemenin yürürlüğe ne vakit gireceği ve birinci aylıkların ne vakit ödeneceğine dair görüşleri sorulan Alım, “Bu Meclis’in iradesine bağlı. En geç ocak ayında Meclis’e intikal ettirdiğimiz vakit Meclis’in kararlaştırma sürecine bağlı olarak tamamlanır.” dedi.
Bilgin, EYT’nin maliyet hesabı konusunda Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati ile ortalarında sorun yaşandığı savlarına ait soru üzerine şunları söyledi:
* “Bu haberlerin doğruluk hissesi sıfır. Buradan Sayın Nureddin Nebati Bey’e, değerli bakan arkadaşımıza teşekkür ediyorum. Maliyet artışının nereye ulaşabileceğini gördüğü halde bu sorunun çözülmesi konusunda enflasyona, iktisadın bütün ağır yüküne karşın çok fedakarca davrandı. Kıdem tazminatı konusunda da inisiyatif aldı.”
“EYT’liler 8 Eylül 1999’deki kurallara nazaran mi emekli olacaklar?” sorusuna Alım, “Biz oraya asla müdahale etmiyoruz. O günkü kurallar neyse ona nazaran emekli olacaklar. Prim günü ve hizmet müddetleri değişmiyor” karşılığını verdi. Alım, kısmi emeklilik kapsamındaki şahısların EYT kapsamında olmadığını, onların şartlarında rastgele değişiklik olmayacağını tabir etti.
“KIDEM TAZMİNATI DİREKT EMEKÇİNİN HESABINA YATACAK”
EYT’lilerin kıdem tazminatı için uygun kurallarda kredi dayanağı verileceğini anımsatan Alım, “Bu tazminat direkt doğruya çalışanın hesabına yatırılacak.” dedi.
EYT’lilerin aylık bağlanma oranlarında bir değişiklik yapılıp yapılmayacağı sorusu hakkında Alım, “Bu oranlarda bir değişiklik yapmayı düşünmüyoruz” yanıtını verdi.
Bilgin, EYT düzenlemesine ayrılacak bütçeyle ilgili “Türkiye, Avrupa’nın en yeterli bütçe istikrarlarına sahip ülkelerinden biri. Türkiye’nin bütçe gelirlerindeki artış, varsayımların üzerinde olmuştur. Bütün bunlar hesaba dayalıdır. ‘Seçim iktisadı uyguluyorlar’ diyorlar. Biz seçim iktisadı uygulamıyoruz, gerçekçi iktisat uyguluyoruz. Bütçe istikrarlarını gözeterek bütün bunları yapıyoruz. Popülizm yapmayan, gerçekçi, yurttaşımızı enflasyon sarmalına sokmayacak, istikrar siyasetiyle bunları sürdürecek yaklaşıma sahibiz” değerlendirmesinde bulundu.
EYT’nin maliyet hesabına ait soruya “Milli gelirin binde biri yahut onun birkaç puan üzerinde. Burada yaptığımız hesaplar, önümüzdeki devir memur ve emeklilerin fiyat farkı artışları, EYT ile ilgili gelecek mali yüklerin her biri bizim bütçe geliri istikrarını gözeten uygulamalar olarak ortaya çıkacak. Ondan hiç tasanız olmasın” karşılığını verdi.
Bu süreçte ağır çalışan Sosyal Güvenlik Kurumu çalışanlarına yönelik ek ödeme yapılıp yapılmayacağına ait soruya Alım, “Onların ağır çalışmalarını ödüllendirmeyi düşünüyoruz” karşılığını verdi.
Bilgin, sayıları 500 bin civarında olan kamudaki sözleşmelilerin takıma geçirilmesiyle ilgili düzenlemeyi önümüzdeki hafta, tatile girmeden Meclis’e intikal ettireceklerini söyledi.
Taşeron emekçilerle ilgili bir çalışmaları şu an için olmadığını belirten Alım, önlerindeki belgenin süreksiz işlerle ilgili olduğunu lisana getirdi.
Bilgin, 3600 ek gösterge mevzusuyla ilgili “Yeni talepler var. Onları değerlendireceğiz. Onunla ilgili acelemiz yok. Ne vakit tamamlanırsa Meclis ne vakit uygun görürse… Biz teknik çalışmalar yapıyoruz, siyasi karardır bu. Süreç işliyor.” tabirlerini kullandı. AA
EYT PLANINI YABANCI BASIN ORTAYA ÇIKARDI
Türkiye’de gündem yoğunluğunun değerli bir modülü haline gelen emeklilikte yaşa takılanlar için yeni bir formülün ortaya çıktığını ABD medyasına konuşan Türk yetkililer aktardı.
ABD’nin önde gelen medya kuruluşlarından Bloomberg’e konuşan Türk yetkililer, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın EYT ile ilgili yeni ataklar hazırlığı içerisinde olduğunu söyledi.
“Erdoğan bütçedeki masrafı minimuma indirmek için kritik seçim vaadini tıraşlayabilir” başlığıyla paylaşılan haberde, “Cumhurbaşkanı Erdoğan devlet ve özel bölüm çalışanlarının erken emeklilik planlarını bütçede baskı yaratması sebebiyle daraltabileceğini üst seviye Türk yetkililer söyledi” tabiri kullanıldı.
Gelecek yıl yapılması planlanan seçimlerde kritik bir seçim vaadi olan emeklilikte yaşa takılanlar konusunun birinci planlarında 1.5 milyon insanı etkilemesi beklenirken şu an Erdoğan’ın çok daha az çalışanı dahil etmeyi gündemine aldığını da ismini açıklamayan bir yetkili söyledi.
Yetkililer ayrıyeten Erdoğan’ın Pazartesi günü yapılacak kabinede bir karar alabileceğini de belirtirken, bu atılım ile birlikte Erdoğan’ın seçmen tabanını da kuvvetlendirebileceği kaydedildi.
EYT’DE YENİ PLAN NE OLACAK?
Bloomberg’in haberinde ise, “Türkiye hükümeti şu anda EYT’ye hak kazananların yüzde 60’ını kapsayacak bir plan üzerinde duruyor. Orjinal planın maliyetinin 250 milyar TL’ye çıkabileceği belirtilirken, bu sayının ülkedeki yaklaşık 14 milyon emeklinin bu yıl boyunca Ekim ayına kadar toplumsal güvenlik sistemi harcamasının 3 katı olduğu aktarıldı” denildi.
Yetkililer alternatif plan ile birlikte erken emekliliğin yaşlı çalışanları kapsayacağını belirtti.
EYT KİMLERİ KAPSIYOR?
Staj ve çıraklık devri sigortaların EYT için başlangıç sayılıp sayılmayacağıyla ilgili bir soruya Alım, “Onlar farklı. Onlar EYT kapsamında değil zati. Sigorta girişi olanlarda bir sorun yok. Çıraklık ve stajyerlik bir sigorta girişi değil. Onlar sıhhat sigortasını korumak üzere geliştirilmiş bir sistem.” cevabını verdi.
EYT konusunda bir düzenlemenin çıkacağını bildiren Alım, bu düzenlemenin detaylarını gerekli hesaplamaların akabinde kamuoyuyla paylaşacaklarını lisana getirdi.
EYT NEDİR?
Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olanlar EYT’li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Çünkü 9 Eylül 1999 öncesinde yaş kaidesi aranmaksızın prim günü ve sigortalılık müddeti koşulları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık mühleti kaidelerinin yanı sıra bir de yaş kuralı getirildi.
EYT’li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden evvel olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık mühleti ve prim günü kaidelerini sağlamış olmak gerekiyor.