İşte Bakan Şimşek’in TBMM Genel Kurulu’ndaki o konuşması;
Buradan her türlü yakıcı eleştiriyi dinliyor ve kıymetlendiriyoruz. Öncelikle uyguladığımız iktisat programına ait kimi değerlendirmelerde bulunacağım. Daha sonra da vaktimin elverdiği ölçüde gündeme getirilen tenkitlere karşılık vereceğim. 2023 yılının ikinci yarısından bu yana uyguladığımız program sayesinde kıymetli kazanımlarımız oldu. Öncelikle makrofinansal istikrarı güçlendirdik. İktisatta tekrar dengelenmeyi sağladık ve şoklara karşı dayanıklılığımızı artırdık. Burada olağan ki ticari açığın ulusal gelire oran olarak %5.5 civarından %1’in altına eğilmesi olması pahalıdır. Milletlerarası rezervlerimizi artırdık. Yani bir manada rezerv düşüklüğünü bir kaygı kaynağı olmaktan çıkarttık. Brüt rezervlerimiz 98.5 milyar dolardan 6 Aralık itibariyle 159.4 milyar dolara çıktı. Swap harici net rezervlerimiz yaklaşık 109 milyar dolar artışla 48.3 milyar dolara yükseldi. Natürel burada argümanlardan bir tanesi bunun Carry Trade üzerinden sağlandığı tarafından. Bu gerçek değil.
SON 1.5 YILDA 450 BAZ PUANDAN FAZLA DÜŞÜŞ
Bu artışın üçte ikisinden fazlası uzun vadeli, makul maliyetli dış kaynak artı Türkiye’deki portföy tercihlerinden kaynaklandı. Münasebetiyle bütün portföy yatırımları, yani hepsine de Carry Trade deseniz, ki bir kısmı on yıl vadeli, beş yıl vadeli, iki yıl vadelidir, onların hepsine Carry Trade dahi deseniz, bunların rezerv artışındaki hissesi üçte bir seviyesinin altındadır. Milletlerarası tanıma nazaran rezerv yeterliğini sağlamış durumdayız. Son bir buçuk yılda ülke risk primimiz 450 baz puandan fazla düştü. Birebir devirde gelişmekte olan ülkelerdeki risk primindeki düşüş bunun onda biridir. Bir program yoksa, program başarılı bir halde uygulanmıyorsa, bir ülkenin risk primi kendisine emsal ülkelerden nasıl oluyor da birebir devirde on kattan fazla düşüyor diye sormak lazım.
DIŞ KAYNAK MAALİYETİ YÜZDE 30 DÜŞTÜ
Bu program öncesinde 10 yıl vadeli gösterge tahvilimizin maliyeti %10’un üzerindeyken bugün %7 civarına düşmüş. Yani Türkiye’nin dış kaynak maliyeti %30 düşmüştür. Real dal ve bankalarımız çok daha uygun şartlarda finansmana erişiyor. En değerlisi Türk Lirası’na inancı kazandırdık. Bakın, program öncesi %36 düzeyine düşen Türk Lirası mevduatın toplam içindeki hissesi %57’yi aşmış durumda. Kur muhafazalı konusunda çok tenkit geldi. Tam 68 haftadır kesintisiz bir formda kur muhafazalı mevduat düşüyor. Kur muhafazalı mevduat stoku geçen sene tepe 3.4 trilyon liraydı. Bugün itibariyle 1.2 trilyon liranın altına düşmüş durumda. 2024 yılına bir bakalım. Mevduat faizi ortalama %54.6. Lakin kur artışı bunun yarısı bile değil. Münasebetiyle 2024 yılında devam eden KKM hesaplarında rastgele bir ziyan kelam konusu değildir.